Οι σεισμοί στις Κυκλάδες και κυρίως στην Σαντορίνη έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας. Ήδη πλήθος εργαστηρίων και ερευνητικών ομάδων του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών εστιάζουν στη διερεύνηση του φαινομένου, συμβάλλοντας στην κατανόηση και την πρόβλεψή του.
Επιπλέον, η Σχολή Επιστημών Υγείας και το Τμήμα Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής συνδράμουν στην ανάλυση και την αντιμετώπιση των κοινωνικών και ψυχολογικών συνεπειών που προκύπτουν από τη σεισμική δραστηριότητα στην Σαντορίνη.
Ανάλυση ρηγμάτων από το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
Το Εργαστήριο Πρόληψης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, υπό την καθοδήγηση του Ευθύμη Λέκκα Ομότιμου Καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής και Φυσικών Καταστροφών του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, δραστηριοποιείται στη Σαντορίνη με αντικείμενα την ανάλυση και συσχέτιση ρηγμάτων με τη σεισμικότητα του νησιού, την διαχείριση των κατολισθήσεων, την επικαιροποίηση των επιχειρησιακών σχεδίων «Εγκέλαδος 2» και «Τάλως 2».
- Advertisement -
Επίσης τα μέλη του Εργαστηρίου Σεισμολογίας (ΕΣ) με Διευθυντή τον Καθηγητή Γιώργο Καβύρη και συντονιστή τον Καθηγητή Νίκο Βούλγαρη, έχουν εγκαταστήσει σεισμολογικούς σταθμούς που καταγράφουν δεδομένα σε ψηφιακή μορφή σε πραγματικό χρόνο.
Το Εργαστήριο Γεωφυσικής με διευθυντή τον Καθηγητή Γιάννη Αλεξόπουλο, σε συνεργασία με τα μέλη του εργαστηρίου Σεισμολογίας δραστηριοποιείται με την εγκατάσταση 2 νέων μόνιμων γεωδαιτικών σταθμών GPS/GNSS και επαναμέτρηση του δίκτυου 21 γεωδαιτικών σταθμών GPS. Πιο συγκεκριμένα, για την καταγραφή της εδαφικής κίνησης στο κέντρο της σεισμικής δραστηριότητας των τελευταίων ημερών, πραγματοποιούνται από τον Επίκ. Καθηγ. Βασίλειο Σακκά:
-Εγκατάσταση στην περιοχή του Ακρωτηρίου Κολούμπο ενός (1) νέου μόνιμου γεωδαιτικού σταθμού GPS/GNSS .
-Εγκατάσταση στη βραχονησίδα Άνυδρο ενός (1) νέου μόνιμου γεωδαιτικού σταθμού GPS/GNSS (σε συνεργασία με το Γεωλογικό Τμήμα του Πανεπιστήμιου Πατρών και το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του ΕΑΑ).
-Επαναμέτρηση του μη-μόνιμου δικτύου 21 σταθμών GPS στη Θήρα-Θηρασιά-Καμένη.
Συνεχής ενημέρωση επί των δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου, παρέχεται από την Ιστοσελίδα του Εργαστηρίου ΕΔΩ.
Η ερευνητική ομάδα του Καθηγητή Φίλιππου Βαλλιανάτου σε συνεργασία με τα Εργαστήρια Γεωφυσικής και Σεισμολογίας πραγματοποιεί ανάλυση της σεισμικότητας της Σαντορίνης εφαρμόζοντας μεθόδους στατιστικής μηχανικής γεωπολυπλοκότητας και μηχανικής μάθησης, με στόχο την πρόβλεψη της χωροχρονικής εξέλιξης και της δυναμικής του φαινομένου.
Το Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας, υπό τη Διεύθυνση του Καθηγητή Σεραφείμ Πούλου, και η ομάδα Γεωλογικής Ωκεανογραφίας, με επιστημονική υπεύθυνη την Καθηγήτρια Παρασκευή Νομικού, ασχολούνται με την υποθαλάσσια χαρτογράφηση και μορφοδυναμική, τη μελέτη της ηφαιστειότητας, τη γεωφυσική διασκόπηση, καθώς και άλλους γεωκινδύνους, όπως η σταθερότητα πρανών και οι κατολισθήσεις. Στην εν λόγω ομάδα συμμετέχουν Καθηγητές και υποψήφιοι διδάκτορες του Τμήματος, και γεωεπιστήμονες.
Χαρτογράφηση των επικίνδυνων περιοχών για κατολισθήσεις
Τα μέλη του Εργαστηρίου Τηλεανίχνευσης με Διευθυντή τον Καθηγητή Μανώλη Βασιλάκη, πρόκειται να επισκεφτούν την περιοχή και, με τη χρήση σύγχρονου εξοπλισμού τηλεανίχνευσης μικρής εμβέλειας (close range remotesensing), να αποτυπώσουν περιοχές όπου ενδέχεται να εκδηλωθούν κατολισθητικά φαινόμενα. Τα δεδομένα θα προέλθουν από τη χρήση drones, εφοδιασμένων με κάμερες υψηλής διακριτικότητας και συστήματα LiDAR, προκειμένου να συλλεγούν πολύ υψηλής ακρίβειας πληροφορίες για τη διάβρωση των πρανών.
Οι επιστήμονες θα κάνουν προτάσεις για τη λήψη κατάλληλων μέτρων προστασίας. Επιπλέον, θα αξιοποιηθούν δορυφορικά δεδομένα από τους ελληνικούς μικροδορυφόρους που είναι ήδη σε λειτουργία (ΕΔΩ), προκειμένου να παρακολουθηθούν διαχρονικά οι επιφανειακές μεταβολές στα νησιά Θήρα και Θηρασιά, καθώς και οι επιφανειακές θερμοκρασιακές μεταβολές στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Καμμένων.
Η ομάδα της Καθηγήτριας Νίκης Ευελπίδου, σε συνεργασία με την ομάδα του κ. Ευθύμιου Λέκκα, θα εκπονήσει μελέτη για τον κατολισθητικό κίνδυνο, και την τρωτότητα της παράκτιας ζώνης σε περίπτωση εκδήλωσης τσουνάμι λαμβάνοντας υπόψη μορφολογικούς παράγοντες που που συμβάλλουν στην αποδυνάμωση του κύματος κατά την προσέγγισή του στην παραλία. Η ομάδα, στην οποία συμμετέχουν διδάκτορες του Τμήματος, έχει ήδη ολοκληρώσει τη χαρτογράφηση του υποθαλάσσιου χώρου της ακτογραμμής των Κυκλάδων και διαθέτει αναλυτική καταγραφή των θέσεων που έχουν υποστεί μετακινήσεις στο πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν. Στο πλαίσιο της μελέτης, θα επισκεφθούν εκ νέου τις περιοχές όπου έχουν ήδη πραγματοποιηθεί μετρήσεις, προκειμένου να εντοπίσουν πιθανές μεταβολές που μπορεί να έχουν προκληθεί από την πρόσφατη τεκτονική δραστηριότητα.
Η ομάδα του Εργαστηρίου Ιστορικής Γεωλογίας & Βιογεωεπιστημών, υπό τη συντονιστική καθοδήγηση των Καθηγητριών Μαρίας Τριανταφύλλου και Ασημίνας Αντωναράκου, θα εκπονήσει μελέτη της ωκεάνιας οξίνισης στον υποθαλάσσιο ηφαιστειακό χώρο της Σαντορίνης, ο οποίος λειτουργεί ως φυσικό εργαστήριο. Η μελέτη θα επικεντρωθεί στην καταγραφή και ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων της αύξησης της συγκέντρωσης CO2 και της οξίνισης στο θαλάσσιο πελαγικό περιβάλλον, για το οποίο τα δεδομένα είναι περιορισμένα ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το Εργαστήριο Οικονομικής Γεωλογίας και Γεωχημείας μελετά συστηματικά τα φαινόμενα υποθαλάσσιας ηφαιστειακής δραστηριότητας στη Σαντορίνη, με ιδιαίτερη έμφαση στην μελέτη του σχηματισμού και της γεωχημείας των πλούσιων σε μέταλλα ηφαιστειακών αποθέσεων του πυθμένα. Ο Καθηγητής Κοιτασματολογίας Στέφανος Κίλιας και η ερευνητική του ομάδα αναλύουν τη σύσταση και τον μηχανισμό γένεσης αυτών των αποθέσεων, συνεργαζόμενοι με την ομάδα της Καθηγήτριας Παρασκευής Νομικού.
Παρακολούθηση του Κολούμπο με ελληνικούς αλγόριθμους
Ο Τομέας Ορυκτολογίας – Πετρολογίας συμβάλλει ενεργά στην έρευνα του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, παρακολουθώντας στενά την πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης, καθώς και την μαγματική διέγερση, τόσο εντός της καλδέρας όσο και στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος. Η ερευνητική ομάδα αποτελείται από τους Καθηγητές Παναγιώτη Πομώνη και Αθανάσιο Γκοντελίτσα, και τον Αναπληρωτή Καθηγητή Δημήτριο Κωστόπουλο. Οι Καθηγητές Δ. Κωστόπουλος και Π. Πομώνης έχουν αξιολογήσει τα ηφαίστεια του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου σε σχέση με την πετρογένεση και τις φυσικομηχανικές ιδιότητες των μαγματικών πετρωμάτων, αναπτύσσοντας θερμοδυναμικά και θερμομηχανικά μοντέλα για την ακριβή ερμηνεία της ρεολογικής συμπεριφοράς της λιθόσφαιρας, σε συνδυασμό με τη δράση γεωθερμικών ρευστών. Πρόσφατα ανέπτυξαν και συνεχίζουν να βελτιώνουν τον πρώτο ελληνικό αλγόριθμο για την ακριβή πρόβλεψη του Δείκτη Ηφαιστειακής Εκρηκτικότητας (Volcanic Explosivity Index – VEI), ο οποίος βασίζεται στη χημική σύσταση των λαβών και αποτελεί παγκόσμια καινοτομία. Επιπλέον, ανέπτυξαν αλγόριθμο για την εκτίμηση της ηφαιστειακής επικινδυνότητας. Ο Καθηγητής Α. Γκοντελίτσας συμμετέχει σε ερευνητικές αποστολές του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπος, με σκοπό την έρευνα των ορυκτολογικών φάσεων που αποτίθενται στον κρατήρα από τη δράση των υδροθερμικών ρευστών.
Διαχείριση υγειονομικών αναγκών
Η Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας Καθηγήτρια Παγώνα Λάγιου, ο Πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής Καθηγητής Νίκος Αρκαδόπουλος και ο Καθηγητής Χειρουργικής Εμμανουήλ Πικουλής συμμετέχουν ενεργά στην κινητοποίηση του Πανεπιστημίου Αθηνών για τη διαχείριση υγειονομικών εκτάκτων αναγκών στη Σαντορίνη. Η ειδική επιχειρησιακή ομάδα για τη διαχείριση μαζικών συμβάντων με έμφαση στην οργάνωση υγειονομικών μονάδων και συντονιστή τον Καθηγητή Ε. Πικουλή, βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα. Η ομάδα αποτελείται από ιατρούς και νοσηλευτές διάφορων ειδικοτήτων, μέλη ΔΕΠ, αποφοίτους και ειδικούς επιστήμονες του ΠΜΣ “Παγκόσμια Υγεία και Ιατρική των Καταστροφών”. Τα μέλη της ομάδας έχουν εκπαιδευτεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στη διαχείριση μαζικών συμβάντων. Διακρίνονται για την επιχειρησιακή τους εμπειρία από αντίστοιχα συμβάντα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και για την οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων διαχείρισης φυσικών καταστροφών σε χώρες της Ευρώπης, Ασίας και της Αφρικής.
Τέλος, το Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας έχει αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο, πολυεπίπεδο μοντέλο διασύνδεσης και συνδιαμόρφωσης της παροχής σχολικών ψυχολογικών υπηρεσιών, με στόχο την πρόληψη και προαγωγή της ψυχικής ανθεκτικότητας τόσο στο σχολικό περιβάλλον όσο και στην οικογένεια. Ενδυναμώνοντας τη συνεργασία του Πανεπιστημίου με σχολεία και φορείς της κοινότητας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, η επιστημονική ομάδα του Εργαστηρίου, ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις, όπως η οικονομική κρίση, η πανδημία COVID-19, καθώς και φυσικές καταστροφές (σεισμοί, πυρκαγιές, πλημμύρες), υλοποιώντας δράσεις υποστήριξης για μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς/κηδεμόνες σε περιόδους κρίσης.
To άρθρο «Κυκλώνουν» την Σαντορίνη οι επιστήμονες του ΕΚΠΑ – Το πλάνο δράσης και μελέτης των σεισμών δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
Ελλάδα – NewsIT Read More
