Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής και το φετινό θέμα της είναι «Το νερό», ένα άκρως αναγκαίο στοιχείο για τη ζωή μας και μια απολύτως απαραίτητη εισροή για την καλλιέργεια και παραγωγή της τροφής μας. Αυτό όμως που συμβαίνει στις μέρες μας είναι πως οι καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, της ολιγωρίας στην πρόληψη και της αδιαφορίας για την αναχαίτισή της, περιπλέκουν την ήδη πολύπλοκη κατάσταση σε σχέση με το πολύτιμο νερό.

Contents

Γεωργία και Νερό Τι ΔΕΝ πρέπει να γίνει Τι ΠΡΕΠΕΙ να γίνει Στην Ελλάδα

Γράφει η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία του ελληνικού γραφείου της Greenpeace

Πλέον, όπως πρόσφατα βιώσαμε με τραγικό τρόπο και στη χώρα μας, τα καιρικά φαινόμενα είναι ακραία, τα πρότυπα βροχοπτώσεων απρόβλεπτα και οι ξηρασίες επαναλαμβανόμενες. Ταυτόχρονα, η αύξηση της θερμοκρασίας έχει ως αποτέλεσμα αυξημένες απαιτήσεις νερού. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργήσιμης γης στον πλανήτη σήμερα εξαρτάται από τη βροχή, οδεύουμε μάλλον προς την καταστροφή αν δεν στρέψουμε επειγόντως το αγροδιατροφικό μας μοντέλο σε βιώσιμο, δίκαιο και ανθεκτικό.

Γεωργία και Νερό

Αγρότες στην Κένυα εφαρμόζουν αποτελεσματικά οικολογικές γεωργικές πρακτικές που αυξάνουν την ανθεκτικότητα των καλλιεργειών τους και την ικανότητα τους να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή.
© Cheryl-Samantha Owen / Greenpeace

- Advertisement -

Σήμερα το 1/4 των καλλιεργειών στον κόσμο είναι αρδευόμενες, αλλά ήδη περίπου το 1/3 τρίτο αυτών αντιμετωπίζει εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες το οποίο σημαίνει ότι η χρήση του γλυκού νερού είναι εξαιρετικά μη βιώσιμη.

Η γεωργία είναι ο κύριος παράγοντας της λειψυδρίας παγκοσμίως, καθώς το 70% του νερού που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος χρησιμοποιείται στην παραγωγή τροφίμων (άρδευση των καλλιεργειών και σίτιση των ζώων) και αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική αιτία ρύπανσης των υδάτων.

Το 41% της συνολικής γεωργικής χρήσης νερού προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών, ενώ το 1/5 του γλυκού νερού που χρησιμοποιείται στη γεωργία προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών και όχι τροφής για τους ανθρώπους.

Τι ΔΕΝ πρέπει να γίνει

Δράση της Greenpeace στο Μιλάνο της Ιταλίας, για να πιέσει τους υπουργούς Γεωργίας να υποστηρίξουν πραγματικά βιώσιμες οικολογικές γεωργικές λύσεις
© Francesco Alesi / Greenpeace

Η λύση δεν είναι να συζητάμε τεχνικές αύξησης της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των συστημάτων άρδευσης διότι κάτι τέτοιο στην ουσία σημαίνει ότι θα εξακολουθήσουμε να διατηρούμε το εντατικό, βιομηχανικό μοντέλο παραγωγής τροφής ως έχει και απλώς θα το μετατρέψουμε σε ελαφρώς πιο αποτελεσματικό και πιο παραγωγικό.

Όμως αυτό δεν λύνει κανένα απολύτως πρόβλημα!

Δεν χρειαζόμαστε τυφλή αύξηση παραγωγής. Το παράλογο επιχείρημα ότι χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ποσότητα τροφής ενόψει αυξανόμενου πληθυσμού στη γη δεν ισχύει. Χρησιμοποιείται από τους κολοσσούς αγροχημικών και γεωργικών προϊόντων που ελέγχουν το σημερινό εντατικό, βιομηχανικό μοντέλο και για τον λόγο αυτό υπερασπίζονται τη διαιώνιση του. Αυτό που ισχύει είναι ότι 750 εκατομμύρια άνθρωποι σήμερα αντιμετωπίζουν πείνα την ίδια στιγμή που πετάμε κάθε χρόνο το 30% της παραγόμενης τροφής (αξίας περίπου $940 δις τον χρόνο). Όσον αφορά την Ευρώπη κάθε χρόνο πετάει 88 εκατομμύρια τόνους τροφίμων. Συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας!

Η πείνα στον πλανήτη οφείλεται στο ότι η τροφή που παράγεταιδεν χρησιμοποιείται και δεν διανέμεται σωστάώστε να έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση σε επαρκή, θρεπτική τροφή σε προσιτές τιμές.

Τι ΠΡΕΠΕΙ να γίνει

Aστικό αγρόκτημα στο Ώκλαντ της Νέας Ζηλανδίας. Τα προϊόντα πωλούνται απευθείας στον καταναλωτή ενώ προμηθεύουν και εστιατόρια και καφετέριες.
© Shujin Liu / Greenpeace

Το αγροδιατροφικό μοντέλο πρέπει επειγόντως να ανασυγκροτηθεί ώστε, μεταξύ άλλων, να μειώσει το υδάτινο αποτύπωμά του. Αυτό πρακτικά σημαίνει: στροφή της δημόσιας χρηματοδότησης (επιδοτήσεις) σε στήριξη βιώσιμου, δίκαιου και ανθεκτικού μοντέλου, προτεραιότητα στην παραγωγή τροφής για ανθρώπους (αντί για καύσιμα και τροφή για ζώα), και προτεραιότητα στην ενίσχυση και προώθηση μεσογειακής δίαιτας (όσπρια, φρούτα και λαχανικά τόπου και εποχής)διεθνώς αναγνωρισμένη ως η καλύτερη δίαιτα για ανθρώπους και πλανήτη.

Ταυτόχρονα, το θέμα «Νερό» φέρνει στην επικαιρότητα ζητήματα καθημερινής συνήθειας όπως: μείωση σπατάλης χρήσης νερού, μείωση σπατάλης τροφίμων, προτεραιότητα σε τρόφιμα με χαμηλότερο αποτύπωμα νερού, όπως τα φρούτα, όσπρια, λαχανικά, αντί για κρέας και γαλακτομικά, κοκ.

Αυτό που γίνεται σαφές, σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής με θέμα «Το Νερό». είναι πως η προστασία της φύσης και των υδάτινων πόρων από τις καταστροφικές επιπτώσεις της βιομηχανικής γεωργίας είναι πλέον ζήτημα που σχετίζεται με τη ζωή και την επιβίωσή μας.

Στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, ειδικά μετά τις εκτεταμένες πλημμύρες από τις κακοκαιρίες Daniel και Elias που έπληξαν τη Θεσσαλία, απαιτείται επείγουσα στροφή του αγροδιατροφικού μοντέλου τόσο στην πληγείσα περιοχή όσο και σε ολόκληρη τη χώρα σε μοντέλο δίκαιο, βιώσιμο και ανθεκτικό.

Όσον αφορά συγκεκριμένα το θέμα «Νερό», απαιτούνται:

1. Δεσμευτικοί στόχοι για δραστική μείωση κατάχρησης και σπατάλης νερού.

2. Σχεδιασμός συνολικής ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων για κάθε αγροτική περιοχή.

3. Μέτρα που εξορθολογίζουν τις ιδιαίτερα υδροβόρες καλλιέργειες, όπως το βαμβάκι, που εξαντλούν τους υδάτινους πόρους.

4. Επαναπροσδιορισμός και επαναχάραξη των φυσικών ροών και θέσεων τού νερού (ρέματα, χείμαρροι, ποταμοί, μέγεθος επιφανειακών υδάτινων όγκων, κ.λ.π.).

5. Επείγουσα κατασκευή μικρών φραγμάτων (αντί φαραωνικών, κοστοβόρων και ενεργοβόρων έργων) στις ροές ποταμών, χειμάρρων και ρεμάτων ώστε να αυξηθεί η δυνατότητα συγκράτησης των νερών για την άρδευση των καλλιεργειών και παράλληλα να μειωθούν οι κίνδυνοι από την ανεξέλεγκτη ροή τους.

6. Καμία τεράστια παρέμβαση κακοποίησης των υδάτινων συστημάτων, όπως το αναχρονιστικό και καταστροφικό έργο εκτροπής του Αχελώου. Τέτοιες παρεμβάσεις δεν είναι λύση ενώ επιπλέον βρίσκονται πίσω από μεγάλο μέρος των καταστροφών που προκαλούνται από τα ολοένα εντεινόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα.