Το ερχόμενο Σαββατοκύριακο 19-20 Οκτωβρίου και ώρες 11:00 π.μ.-15:00μ.μ. (Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, Θεωρίας 12, Πλάκα, 105 55 Αθήνα) το Μουσείο Κανελλοπούλου, το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος διοργανώνουν εργαστήριο με θέμα: «Αλχημεία στο Βυζάντιο: Εξερευνώντας μια συναρπαστική “τέχνη”». Το ΚΕΣ, στο πλαίσιο της ετήσιας σειράς εργαστηρίων του, στοχεύει στην υποστήριξη των Ελληνικών Σπουδών και του ευρύτερου πεδίου των Ανθρωπιστικών Επιστημών και στην προσφορά διαγενεακών, διεπιστημονικών ευκαιριών δια βίου μάθησης για το ευρύ κοινό.

Σε αυτό το εργαστήριο θα γίνει προσπάθεια εμβάθυνσης στον συναρπαστικό κόσμο της βυζαντινής αλχημείας, ένα μέχρι πρότινος ανεξερεύνητο σε βάθος πεδίο, το οποίο πρόσφατα άρχισε να προσελκύει το ενδιαφέρον των ερευνητών. Παρά την αυξανόμενη προσοχή, όμως, η αλχημεία στο Βυζάντιο παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστη στο ευρύ κοινό. Η βυζαντινή αλχημεία βασίζεται στην ελληνο-αιγυπτιακή αλχημική παράδοση, την οποία συστηματοποιεί και επεκτείνει σημαντικά. Με την πάροδο του χρόνου, αλληλεπιδρά επίσης με την ισλαμική αλλά και τη μεσαιωνική λατινική αλχημεία. Είναι αξιοσημείωτο ότι σημαντικές εκφάνσεις αυτής της Τέχνης – όπως η θεώρησή της ως «θείο δώρο» και η εφαρμογή μαθηματικών αρχών σε αλχημικές διεργασίες – αναδύθηκαν πρώτα στο βυζαντινό πλαίσιο, πριν να εμφανιστούν σε άλλες παραδόσεις.

Στο τέλος του εργαστηρίου, οι συμμετέχοντες/ουσες θα έχουν την ευκαιρία να λάβουν μέρος σε δύο δράσεις. Αρχικά, θα παρακολουθήσουν την αναπαραγωγή από τον συντονιστή μιας ελληνο-αιγυπτιακής συνταγής, ικανής να μεταχρωματίσει ένα αργυρό αντικείμενο ώστε να μοιάζει με χρυσό. Αυτή η πρακτική επίδειξη στοχεύει να αναδείξει τη ρεαλιστική πλευρά της αλχημείας και να προκαλέσει συζήτηση σχετικά με τους σκοπούς της (κατασκευή χρυσού ή απομίμηση χρυσού;). Η διαδικασία είναι απολύτως ασφαλής και θα διεξαχθεί σε εξωτερικό, καλά αεριζόμενο χώρο.

Τέλος, έχουν ξεκινήσει οι αιτήσεις για τον νέο κύκλο (Ιούλιος 2025-Ιούνιος 2026) του προγράμματος Ερευνητικών Υποτροφιών για Νέους Ερευνητές και Ερευνήτριες σε Ελλάδα και Κύπρο του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών. Μπορούν να υποβάλουν αίτηση υποψήφιοι/ες που κατέχουν διδακτορικό δίπλωμα και απασχολούνται στην Ελλάδα και την Κύπρο, με πεδίο έρευνας τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και έργο που απαιτεί συνεχή επιτόπια πρόσβαση σε υλικό (π.χ. αρχεία, τεχνουργήματα, αρχαιολογικούς χώρους). Το πρόγραμμα προσφέρει μέχρι και πέντε θέσεις ανά έτος. Προβλέπει βραβείο υποτροφίας ύψους 12.000$ μαζί με την ευκαιρία σύντομων επισκέψεων στις εγκαταστάσεις των Κέντρων Ελληνικών Σπουδών στο Ναύπλιο και την Ουάσιγκτον. Η προθεσμία για τις αιτήσεις είναι το Σάββατο, 16 Νοεμβρίου, 2024.