Τα εμβόλια Covid-19 έσωσαν εκατομμύρια ζωές κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, ακόμη και οι ενημερωμένες εκδόσεις των υφιστάμενων εμβολίων προσφέρουν ελάχιστη και βραχύβια προστασία από τη μόλυνση, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Αυτό πιθανώς οφείλεται στο γεγονός ότι τα ενέσιμα ενδομυϊκά εμβόλια σταματούν την εξάπλωση του SARS-CoV-2 βαθιά στους πνεύμονες, αλλά είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικά στους υπόλοιπους αεραγωγούς, όπου πιθανώς ξεκινούν οι λοιμώξεις.

Τρεις νέες μελέτες δείχνουν ότι τα βλεννογονικά εμβόλια που στοχεύουν στην ενεργοποίηση της παραγωγής αντισωμάτων και άλλων ανοσοποιητικών παραγόντων στους βλεννογόνους, θα μπορούσαν ενδεχομένως να βελτιώσουν την προστασία κατά του κορονοϊού. Οι τρεις μελέτες έδειξαν ότι η χορήγηση εμβολίων κατά του κορονοϊού απευθείας στους πνεύμονες και τη μύτη αποτρέπει τη λοίμωξη σε μαϊμούδες, επιβεβαιώνοντας τις δυνατότητες των «βλεννογονικών» εμβολίων.

Μέχρι τώρα υπήρχαν ελάχιστες ενδείξεις ότι τα βλεννογονικά εμβόλια, τα οποία λαμβάνονται από τη μύτη ή το στόμα, προστατεύουν τους ανθρώπους από τη μόλυνση καλύτερα από ό,τι τα υπάρχοντα εμβόλια Covid-19. Παρόλα αυτά, ορισμένες χώρες έχουν ήδη εγκρίνει τέτοια εμβόλια ενώ κλινικές δοκιμές βρίσκονται σε εξέλιξη στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ άλλες πρόκειται να ξεκινήσουν άμεσα.

Οι σχετικές μελέτες δείχνουν ότι ο τρόπος και η περιοχή όπου χορηγείται ένα εμβόλιο μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ανοσία που δημιουργείται και στην προστασία που παρέχεται. Τα τελευταία ευρήματα δίνουν ελπίδες ότι τα βλεννογονικά εμβόλια που προσφέρουν αποστειρωτική ανοσία – πλήρη αποκλεισμό της μόλυνσης – θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα στο άμεσο μέλλον.

- Advertisement -

«Αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι μπορείτε να αποκτήσετε σχεδόν αποστειρωτική ανοσία», δήλωσε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature» η Ακίκο Ιβασάκι, ανοσολόγος στην Ιατρική Σχολή του Γιέιλ. «Η ανάπτυξη εμβολίων που θα σταματούν τη μετάδοση και τη μόλυνση δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας», πρόσθεσε.

Τα εμβόλια κατά του κορονοϊού έχουν περιορισμούς

Δεκάδες βλεννογονικά εμβόλια Covid-19 βρίσκονται υπό ανάπτυξη και αρκετά από αυτά έχουν εγκριθεί σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Ωστόσο, σύμφωνα με έκθεση της εταιρείας δεδομένων και ανάλυσης Airfinity με έδρα το Λονδίνο, η αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων βλεννογονικών εμβολίων Covid-19 ήταν απογοητευτική και τα διαθέσιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι «δεν αυξάνουν σημαντικά την προστασία από τη μόλυνση».

Ωστόσο, οι τελευταίες μελέτες σε πιθήκους και άλλα πειραματόζωα παρείχαν πληροφορίες σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να βελτιωθούν αυτά τα εμβόλια. Μια ομάδα με επικεφαλής τον Νταν Μπαρούκ, εμβολιολόγο στο Beth Israel Deaconess Medical Center στη Βοστώνη, δοκίμασε δύο διαφορετικούς τρόπους χορήγησης του εμβολίου σε μαϊμούδες που είχαν προηγουμένως λάβει εμβόλια Covid-19: είτε μέσω της ενδορινικής οδού (ρινικό σπρέι) είτε μέσω της ενδοτραχειακής οδού (νεφελοποιητής ή εισπνευστήρας). Διαπιστώθηκε ότι μόνο το εμβόλιο που χορηγήθηκε μέσω της ενδοτραχειακής οδού ενίσχυσε σημαντικά την ανοσία των βλεννογόνων και την προστασία από τη λοίμωξη με SARS-CoV-2.

«Πιστεύουμε ότι το πρόβλημα με την ενδορινική χορήγηση είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος του εμβολίου είτε καταλήγει να καταπίνεται και να καταστρέφεται στο στομάχι, είτε αποβάλλεται μέσω του φτερνίσματος», εξήγησε ο Μπαρούκ.

Τα ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό «Nature» στις 14 Δεκεμβρίου.

Τι έδειξαν δύο άλλες μελέτες

Ο βιοχημικός μηχανικός Γουέι Γουέι από το Πανεπιστήμιο της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών στο Πεκίνο και οι συνεργάτες του δημιούργησαν ένα εμβόλιο με νανοσωματίδια που περιλαμβάνει ένα τμήμα μιας πρωτεΐνης του ιού SARS-CoV-2 και το χορήγησαν στους πνεύμονες ποντικών, χάμστερ και μαϊμούδων. Αυτό προκάλεσε μια ισχυρή ανοσολογική απόκριση του βλεννογόνου και εμπόδισε την εξάπλωση του SARS-CoV-2 σε εμβολιασμένα χάμστερ που στεγάζονταν σε κλουβιά το ένα δίπλα στο άλλο, σύμφωνα με τους ερευνητές. Τόσο αυτή η μελέτη όσο και εκείνη της ομάδας του Μπαρούκ δείχνουν ότι τα εμβόλια που χορηγούνται βαθύτερα στο αναπνευστικό σύστημα υπερτερούν έναντι των ρινικών εμβολίων.

Η ομάδα της τρίτης μελέτης με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Σίντερ, εμβολιολόγο στο Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων στο Μέριλαντ, κατέληξε σε ένα ελαφρώς διαφορετικό συμπέρασμα. Η ομάδα του χορήγησε σε μαϊμούδες μια αναμνηστική δόση mRNA εμβολίου μέσω της ενδορινικής οδού χρησιμοποιώντας συσκευές εγκεκριμένες για τη χορήγηση άλλων φαρμάκων. Στη συνέχεια μόλυναν τα ζώα με τον ιό SARS-CoV-2. Διαπίστωσαν ότι η αναμνηστική δόση που χορηγήθηκε μέσω της ενδοτραχειακής οδού παρείχε σχεδόν πλήρη προστασία έναντι του ιού SARS-CoV-2 και προκάλεσε μεγαλύτερη ανοσία στους βλεννογόνους από ό,τι μέσω της ενδορινικής οδού.

Τα αποτελέσματα της μελέτης αναρτήθηκαν στη βάση bioRxiv στις 8 Νοεμβρίου και δεν έχουν αξιολογηθεί ακόμη από ομοτίμους.

Απευθείας χορήγηση στους πνεύμονες

Η χορήγηση εμβολίων απευθείας στους πνεύμονες μπορεί να είναι η καλύτερη στρατηγική για τα βλεννογονικά εμβόλια Covid-19, δήλωσε ο Ζου Ξινγκ, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο McMaster στο Χάμιλτον του Καναδά. Πρόσθεσε ωστόσο ότι ίσως χρειαστεί να αναπτυχθούν απλές, φορητές συσκευές χορήγησης για τα συγκεκριμένα εμβόλια.

Υπάρχει επίσης ανάγκη βελτιστοποίησης των ίδιων των εμβολίων, σύμφωνα με τον Σίντερ. Πολλά από τα σημερινά ενέσιμα εμβόλια περιέχουν RNA του ιού SARS-CoV-2, αλλά η ομάδα του ερευνητή διαπίστωσε ότι οι συνθέσεις RNA που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα εμβόλια δεν είναι αποτελεσματικές όταν εισπνέονται.

Τα εμβόλια που δοκίμασαν οι ομάδες του Σίντερ και του Μπαρούκ, καθώς και τα βλεννογονικά εμβόλια που έχουν εγκριθεί στην Κίνα και την Ινδία, βασίζονται σε αδενοϊούς που φέρουν θραύσματα γενετικού υλικού του ιού SARS-CoV-2. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστηρίζει κλινικές δοκιμές βλεννογονικών εμβολίων που βασίζονται σε άλλους ιούς: ένα που αξιοποιεί τον ιό της νόσου των πτηνών Newcastle, ο οποίος μολύνει τα πτηνά, και ένα άλλο που βασίζεται σε ένα στέλεχος του SARS-CoV-2 το οποίο έχει τροποποιηθεί ώστε να αναπαράγεται πολύ αργά για να προκαλεί ασθένεια. Το εμβόλιο με βάση την πρωτεΐνη που ανέπτυξε η ομάδα του Γουέι έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να αποθηκευτεί σε θερμοκρασία δωματίου σε μορφή σκόνης, μειώνοντας το κόστος αποθήκευσης και μεταφοράς.

Η απόδειξη ότι τα βλεννογονικά εμβόλια λειτουργούν καλύτερα από τα υπάρχοντα εμβόλια είναι μια άλλη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο τομέας. Ο Σίντερ αναμένει ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλα δύο ή τρία χρόνια για την ανάπτυξη επιτυχημένων βλεννογονικών εμβολίων για τον Covid-19.

Πάντως, η αύξηση του ενδιαφέροντος για αυτά τα εμβόλια έχει ευρύτερη σημασία, τονίζουν οι επιστήμονες. Εάν καταφέρουμε να μάθουμε πώς να ενεργοποιήσουμε την ανοσία του βλεννογόνου κατά του SARS-CoV-2, θα μπορέσουμε να κάνουμε το ίδιο και για τη γρίπη, τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό και άλλες λοιμώξεις που μπορεί να μην γνωρίζουμε ακόμη, ανέφεραν οι ερευνητές.

«Είναι ένας αξιόλογος στόχος», δήλωσε ο Τσιόν Ξι Ταν, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, στην Αυστραλία, «ειδικά για τους αναπνευστικούς ιούς που μπορεί να εμφανιστούν στο μέλλον με πανδημικό δυναμικό».

ΠΗΓΗ: Nature